Dấu hiệu bé chậm nói ba mẹ nào cũng cần kiểm tra ngay 

Giai đoạn tập nói đầu đời của bé mang lại niềm vui, niềm hạnh phúc mỗi ngày cho bố mẹ. Nhưng bỗng một ngày đẹp trời, ba mẹ nhận ra con yêu của mình mãi vẫn chưa nói được những từ đầu tiên. Nếu ba mẹ lo lắng bé chậm nói hơn so với các bạn khác thì đừng bỏ qua những dấu hiệu bé chậm nói Momo Rabbit mách nhỏ mẹ dưới đây. 

Tầm quan trọng của lời nói và ngôn ngữ

Ngôn ngữ và lời nói là cách để bé giao tiếp với thế giới xung quanh

Ngôn ngữ và lời nói giúp cho con người có thể giao tiếp và hiểu nhau dễ dàng hơn. Đối với các bé “học ăn, học nói, học gói, học mở” đã là lời nhắc nhiều đời truyền lại. Bắt đầu bằng tiếng bập bẹ, bi bô, bắt chước theo người lớn, cho đến nói tròn vành rõ chữ, truyền đạt điều mình mong muốn và sử dụng thành thạo ngôn ngữ là hành trình dài đầy gian nan với mọi em bé. 

Ba mẹ cần quan tâm đến cách phát âm, giọng nói và độ lưu loát của lời nói. Chính những yếu tố này giúp cho người lớn có thể biết được vấn đề đang xảy ra với các bé như có tật nói lắp, nói ngọng, nói líu ríu, phát âm không rõ từ, nói quá to …

Trong khi đó ngôn ngữ lại là công cụ để chứa thông điệp được diễn đạt thông qua lời nói hoặc cử chỉ. Ngôn ngữ không nhất thiết phải là những từ ngữ có thể nghe được mà bao gồm cả hành động, biểu đạt như ngôn ngữ hình thể, ra dấu, ánh mắt … Bằng việc theo dõi cách các bé sử dụng linh hoạt các dạng ngôn ngữ khác nhau để truyền đạt tín hiệu, thể hiện nhu cầu hay phản ứng lại với hành động, lời nói của người lớn, cha mẹ có thể biết khả năng và trạng thái phát triển ngôn ngữ của con mình. Những khiếm khuyết vì thế cũng có thể phát hiện ra như tình trạng chậm phát triển ngôn ngữ, không phản ứng trước hành động, lời nói của người lớn …

Định nghĩa bé chậm nói như thế nào?

Khả năng ngôn ngữ của bé có thể phát triển chậm hơn bình thường 

Bé có biểu hiện rối loạn về lời nói và ngôn ngữ là khi có sự phát triển bất thường. Đây là dạng chậm phát triển phổ biến gặp ở trẻ nhỏ.

Bé chậm nói là khi có sự phát triển về ngôn ngữ và lời nói bình thường nhưng chậm hơn so với mức trung bình. Bố mẹ cần lưu ý mặc dù khái niệm là “chậm nói” nhưng bao gồm cả ngôn ngữ (từ ngữ và hành động) và lời nói.

Tín hiệu cảnh báo bé chậm nói qua từng giai đoạn

Mỗi giai đoạn sẽ có các dấu hiệu cảnh báo khác nhau mẹ cần lưu tâm

Không cần phải chờ đến tuổi tập nói, ngay từ những tháng đầu bố mẹ đã có thể nhận thấy các dấu hiệu về sự phát triển của bé có thể dẫn tới bé chậm phát triển ngôn ngữ về sau. 

Khoảng 3-4 tháng tuổi: Bé không phản ứng lại tiếng động mạnh, chưa có biểu hiện phát ra âm thanh nhỏ. 

Khoảng 7 tháng tuổi: Bé không phản ứng với âm thanh, tiếng động.

Khoảng 12 tháng tuổi: Bé không có nhu cầu giao tiếp với người khác, đòi hỏi giúp đỡ ngay cả khi gặp khó khăn. Bé không có các ngôn ngữ hình thể như gật, lắc, vẫy tay chào … Bé không phản ứng khi được gọi tên của mình. Bé tỏ vẻ không hiểu với những lời nói đơn giản như lời chào, mệnh lệnh ngắn …

Khoảng 16 tháng tuổi: Bé không hiểu các mệnh lệnh đơn giản như không, dậy nào, đứng lên, dừng lại … Bé vẫn chưa nói được từ nào. Bé không chỉ được vào những hình ảnh được yêu cầu và không biết cách diễn tả mong muốn, điều mình quan tâm với người lớn. 

Khoảng 18 tháng tuổi: Bé chưa có khả năng nhận biết những điều đơn giản như mắt, mũi, miệng … Bé không có nhu cầu giao tiếp kể cả khi gặp khó khăn cần sự giúp đỡ. Bé không hiểu các mệnh lệnh đơn giản và không phản ứng với những câu hỏi của người lớn. 

Cho tới 2 tuổi: Thông thường các bé sẽ có khả năng ngôn ngữ tốt hơn vào thời điểm này, nhưng các bé chậm nói sẽ có vốn từ ít hơn, lâu học được từ mới, không nói được câu ngắn, khó khăn khi ghép câu, ít giao tiếp, không biểu đạt được mong muốn, nhu cầu của mình …

Phải làm gì khi bé chậm nói?

Dành nhiều thời gian trò chuyện, đọc sách cùng bé

Theo thống kê, có khoảng ⅕ số trẻ có dấu hiệu chậm nói ở các thời kỳ khác nhau, phần lớn sẽ đuổi kịp các bạn ở giai đoạn tiếp theo, tuy nhiên vẫn có nhiều bé cần sự giúp đỡ và can thiệp sâu hơn về chuyên môn. 

Khi bé chậm nói sẽ dễ dẫn tới tình trạng nổi cáu, quấy khóc vì không thể biểu đạt, thể hiện mong muốn của mình. Bé có xu hướng khép mình dần và ít giao tiếp hơn. 

Đối với tình trạng chậm nói bình thường, bố mẹ chỉ cần dành nhiều thời gian hơn cho bé, khuyến khích và động viên bé tiếp xúc với âm thanh, giọng nói, giao tiếp với bé như kể chuyện, đọc sách, hát, hoặc chỉ cần trò chuyện với nhau trước mặt bé. Tất cả những giao tiếp thông thường nhất sẽ kích thích sự tò mò và phát triển tự nhiên của bé như một nhu cầu tự nhiên. Cần hạn chế tuyệt đối cho bé tiếp xúc với nguồn âm thanh lớn, hạn chế cho bé sử dụng tivi, điện thoại. 

Đừng bỏ qua những tín hiệu cảnh báo của bé để bệnh trở nên nặng hơn bố mẹ nhé

Với các bé có dấu hiệu nặng hơn như có vấn đề với thính lực (không phản ứng với tiếng động), thị lực (không đáp ứng với chuyển động), hoặc có dấu hiệu tự kỷ, bố mẹ cần cho bé đi khám chuyện môn, kiểm tra kĩ lưỡng và có phương pháp phù hợp để điều trị cho bé. Bố mẹ không nên chủ quan chờ đợi bé tự vượt qua những khiếm khuyết đó mà cần xử lý sớm để tránh bệnh nặng hơn. Hiện nay các phương pháp y học và khoa học đã có thể khắc phục sớm những chứng bệnh có thể gây ra chậm nói của bé nên bố mẹ có thể an tâm và không quá lo lắng. 

Hành trình lớn khôn của bé chứa đựng vô vàn niềm hạnh phúc nhưng cũng có cả những âu lo, muộn phiền. Với bài viết chia sẻ về biểu hiện bé chậm nói, Momo Rabbit hy vọng bố mẹ có thể dành cho bé nhiều thời gian hơn cùng bé vượt qua khó khăn, phát triển khoẻ mạnh nhé. 

Bài viết liên quan:

- Đọc vị nhanh nhu cầu của trẻ sơ sinh

- Gợi ý các hoạt động mùa hè cùng bé yêu

- Đọc sách - phát triển tư duy cho bé từ khi lọt lòng